Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca Dąbia Kujawskiego jest jednocześnie pierwszym śladem łączącym miejscowość z organizacją kościelną. Jak podaje bowiem Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski w roku 1136 wieś była własnością arcybiskupów gnieźnieńskich. Dąbska parafia pojawia się na arenie dziejowej w pierwszej połowie XV wieku. Jest ona pierwszy raz wzmiankowana w Księgach Sądowych Brzesko-Kujawskich pod rokiem 1420. Niestety źródła historyczne milczą na temat, kto i kiedy wzniósł pierwszy kościół w Dąbiu Kujawskim. Pierwsza informacja potwierdzająca jego istnienie pochodzi z roku 1516. W 1577 roku miejscowa parafię wizytował ksiądz Piotr Goiski. Dzięki zapisom poczynionym po tejże wizycie wiemy, że „kościół jest tu drewniany z dębowych bali, konsekrowany pod tytułem Wszystkich Świętych”. W dalszej części dokumentu odnajdujemy także pierwsze informacje dotyczące cmentarza grzebalnego. Prawo patronatu należało w tym czasie do braci Eustachego i Tomasza Dąmbskich. Świątynia ta uległa zniszczeniu przed 1636 rokiem. W roku tym bowiem sufragan włocławski Krzysztof Chrabicki konsekrował, nową drewnianą świątynię która powstała dzięki staraniom i środkom Piotra Dąmbskiego. O fakcie tym dowiadujemy się z dokumentów pozostałych po wizytacji generalnej przeprowadzonej w 1639 roku. Zapewne przed 1706 rokiem opisywany powyżej kościół uległ zniszczeniu. W 1711 roku delegat biskupi, Jan Stanisław Borysławski, zapisuje bowiem, że w Dąbiu Kujawskim kościół „nie jest konsekrowany”. Ponadto wizytator wyraźnie zapisuje, iż budowla powstała dzięki staraniom i ofiarności „prostego ludu i wojewody Dąmbskiego z Lubrańca”. Autor dokumentu nie podaje imienia owego urzędnika ale z ustaleń genealogicznych owego zamożnego i potężnego rodu wynika, iż był to wcześniej już wspomniany Zygmunt. Chociaż świątynia nie była konsekrowana , to jak wspomina wizytator Jan Stanisław Borysławski, dzięki staraniom fundatora mogły się w niej odbywać nabożeństwa. Świątynia ta nie odznaczała się jednak zbytnią trwałością, gdyż już w 1779 roku delegat biskupa Rybińskiego ksiądz Józef Gliński sygnalizował katastrofalny jej stan. Kiedy stan kościoła, dalej się pogarszał do tego stopnia, iż dalsze użytkowanie go groziło jego zawaleniem ówczesny właściciel Dąbia Kujawskiego Ignacy Zagajewski wraz z żoną Joanną z Trzcińskich, podjął decyzję o budowie, nowego domu bożego. Budowla ta stoi do dnia dzisiejszego i jeszcze niedawno służyła miejscowym parafianom jako miejsce kultu. W czasach kiedy proboszczami dąbskiej parafii byli: Henryk Koławski, Józef Iwanicki i Szczepan Wojtas kościół był gruntownie remontowany. Kościół drewniany o konstrukcji szkieletowej ( sumikowo-łętkowej), oszalowany na zewnątrz deskami w układzie pionowym w miejscach styku listwy przylegowe. Strop płaski z lekko zaokrąglonymi połaciami bocznymi. Cała konstrukcja usadowiona na podmurówce. Dach dwuspadowy pokryty tzw. „esówką”. Wnętrze budowli otynkowane. Kościół wzniesiony na planie prostokąta, salowy z węższym ale równym długości nawy prezbiterium, zamkniętym trzema bokami ośmioboku. Korpus nawowy kwadratowy, nieco wyższy od części ołtarzowej. Do południowego boku korpusu nawowego przylega kwadratowa kruchta z bocznym wejściem. Zakrystia założona na planie prostokąta, krótszym bokiem przylegająca do podłużnej strony prezbiterium. Elewacja szczytowa (wejściowa) jednoosiowa oszalowana pionowo z otworami w kształcie serc w części górnej. Pośrodku drzwi dwuskrzydłowe zakończone łukiem odcinkowym. Nad otworem drzwiowym okno krosnowo szczeblinkowe prostokątne. Taki sam rodzaj okien spotykamy w elewacjach bocznych przy czym maja one charakter trójdzielny i są zakończone ostrołukiem. Od zachodu w prezbiterium okienko koliste. Od strony północnej w podmurówce niewielkie okienko od krypty znajdującej się pod budowlą.
Kościół posiada szereg zabytków. Bez wątpienia najcenniejszym z nich jest, rzeźba przedstawiająca scenę Ukrzyżowania Pańskiego. Znajduje się ona na belce tęczowej oddzielającej prezbiterium od nawy. Historycy sztuki datują zabytek na przełom XV i XVI wieku, co pozwala nam domniemywać, iż może on pochodzić z którejś z wcześniejszych dąbskich świątyń. Oprócz tego w kościele znajduje się szereg zabytków z XVIII i XIX wieku. Na szczególną uwagę zasługują osiemnastowieczne ołtarze: główny wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem i Adoracją Baranka (nasuwany na niego jest obraz Trójcy Świętej niewidoczny na zdjęciu), boczny lewy z wizerunkiem św. Józefa (nasuwany na niego jest obraz Matki Boskiej Częstochowskiej także niewidoczny na zdjęciu) i św. Antoniego i boczny prawy z wizerunkiem Serca Jezusowego i św. Mikołaja. Nad wejściami za ołtarz znajdują się figury św. Floriana i św. Stanisława. Niezwykle ciekawym zabytkiem jest także dziewiętnastowieczna chrzcielnica a także portrety trumienne fundatorów kościoła Ignacego Zagajewskiego i jego żony Joanny z Trzcińskich, datowane na przełom XVIII i XIX wieku. Ponadto w kościele znajduje się także obraz (prawdopodobnie z końca XIX wieku) ukazujący scenę zdjęcia Chrystusa z krzyża. Na chórze, którego balustrada ozdobiona jest wizerunkami dwunastu apostołów, znajdują się organy wykonane we włocławskiej pracowni Jana Frejberta. Pod prezbiterium znajduje się wspomniana już wcześniej krypta w której złożone są prawdopodobnie szczątki fundatorów. Tezę taką wysuwamy na podstawie analizy zwyczajów pogrzebowych panujących w Polsce przełomu XVIII i XIX wieku i nie jest ono poparte innymi dowodami historycznymi. Cała świątynia jest ogrodzona parkanem pomurowanym z cegły na podbudowie kamiennej, z żelazną kutą bramą (z umieszczoną na niej data 1884) i furtą od wschodu. Na zewnętrznej stronie ogrodzenia umieszczono następujący napis: „OGRODZENIE [CA]ŁE HOJNĄ OFIARĄ [RO]DZINY DYBOWSK[ICH]GRUNTOWNIE [ODN]OWIONO” Tablica w połowie jest pęknięta. Przy „renowacji” szczelina została prymitywnie zaklejona zaprawą cementową. Cały kościół został wpisany na listę zabytków i widnieje tam pod numerem rejonowym A/429 z 15.11.1982. W 1997 roku ówczesny proboszcz parafii w Dąbiu Kujawskim Kazimierz Marchlewski, podjął się dzieła budowy nowego murowanego kościoła. Uposażenie dąbskiego kościoła składało się z dziesięcin, roli i legatów na nabożeństwa. W 1577 roku dziesięciny były pobierane z Redcza Wielkiego ( parafia Lubraniec), Dąbia, Redecka Krukowego i Stoku. Czasowo, ze względu na brak proboszcza, ich wypłacanie było wstrzymane. Kolator Tomasz Dąmbski wypłacał jedynie siedem grzywien wikaremu Maciejowi z Kowala i trzy złote organiście. W 1584 roku Adam Dąmbski sytuacja jest podobna z tym że wikary Stanisław Ozik otrzymuje od kolatora osiem grzywien. Dziesięć lat później biskup upomina wspomnianego wyżej aby ten zwrócił zagarnięte kościelne dobra i przedstawił odpowiedniego kandydata na stanowisko proboszcza. Ponaglenia nie przyniosły zapewne większego efektu gdyż cztery lata później wikary Maciej Mszczinowita otrzymuje Andrzeja i Adama Dąmbskich jedynie jedenaście złotych, jedno staję jęczmienia a także jedno staję żyta. Sytuacja pogarsza się jeszcze w 1639 roku kiedy to komentarz Grabowski dostaje jedynie dwanaście beczek piwa od dzieci zmarłego Piotra Dąmbskiego. Nie mamy niestety informacji kiedy płacenie dziesięcin na stałe zostało przywrócone. Pewnym natomiast jest fakt, iż w 1766 roku praktyka ta na nowo miała miejsce. Podatek w pieniądzach płacono z: Dąbia (6 zł), Stoku (10zł), Borucina (24 zł), Redcza Krukowego (14 zł). Z Kakowej Woli pobierano dziesięcinę snopową. W 1779 roku wysokość dziesięcin nie uległa zmianie z tą jednak różnicą, iż w z Dąbia zamiast pieniędzy kościół dostawał beczkę piwa. W dziewiętnastym wieku ostatni zapis dotyczący wpływów z dziesięcin odnosi się do roku 1829 i podaje jedynie ogólną sumę 204 złotych jakie wpływały na rzecz parafii, bez wyszczególnienia sum wpłacanych z konkretnych wsi. Mamy za to informację, iż z uzyskanych dochodów miejscowy pleban zmuszony był płacić sumę 98 złotych i 23 groszy podatku. Uposażenie ziemskie plebana w parafii Dąbie w 1577 roku wynosiło trzy włóki ziemi, które to według zapisów poczynionych podczas wizytacji przez trzydzieści lat użytkowali kolatorzy. Podobny obszar jest także wzmiankowany w źródłach z roku 1639. W 1779 roku wizytator wylicza obszar proboszczowski na 1257 zagonów. Jako trzecie źródło dochodów wymienić należy legaty. Sprawozdanie z wizyty w roku 1639 podaje, że Piotr Dąmbski przeznaczył trzysta złotych od których 7% miał być przeznaczony na odprawianie cotygodniowej mszy za jego duszę. Podobnie uczynił także Tomasz Wolski, z tą jednak różnicą, iż zapisał on osiemset tyfunów na procent wysokości 6,5 na wsi Szalonki (później na Kwilnie), za który miała być odprawiana cotygodniowa, msza za duszę Kazimierza Trzebuchowskiego. Ponadto Mikołaj Dąmbski lokuje ośmiuset złotych na wsi Jądrowice i zobowiązuje dąbskiego plebana do odprawiania także cotygodniowej mszy. W 1816 roku przy dąbskim kościele działał, ufundowany przez kolatora, szpital a także Bractwo Świętej Trójcy. Wielkość parafii a tym samym liczba wsi w jej skład wchodzących na przestrzeni wieków ulegał zmianie. W 1557 roku w jej skład wchodziły następujące miejscowości: Dąbie, własność Tomasza i Stanisława Dąmbskich; Redecz Krukowy wieś będąca własnością Dąmbskich dzierżawiona przez Jana Niemojewskiego; Kuńkowa Wola (Kąkowa Wola), własność Erazma z Kretkowa i w części Chlewickiego; Stok, Torzewo i Powałkowice, wsie będące w posiadaniu Wacława Tchórzewskiego; Czarnocice i Zblog (Zblęg), własność Jana Lasockiego; Falczewo (Faliszewo) w posiadaniu Wojciecha Wolskiego. W 1577 roku kształt parafii został okrojony i składał się już tylko z: Dąbia, Redcza Krukowego, Stoku i Kąkowej Woli. W 1633 roku do dąbskiej parafii został dołączony Dąbek ( dzisiejsze Annowo). Źródła z 1711 roku po raz pierwszy wymieniają w składzie parafii Borucin. Według późniejszych dokumentów, ( np: akta wizytacyjne z lat 1779-1826) kształt parafii zasadniczo został już ugruntowany. Zmiany następowały tylko w strukturze własności poszczególnych wsi. Niestety mamy tylko szczątkowe dane jak obszar parafii przekładał się na liczbę wiernych. Pierwsza wzmianka o liczbie osób zobowiązanych do sakramentów wielkanocnych, wynoszącej pochodzi z 1636 roku. Liczba takowych wiernych wynosiła w przybliżeniu trzysta. W 1711 roku zmalała ona do około dwustu. W czternaście lat później wzrosła do mniej więcej pięciuset. Dokładne wyliczenie, wspomnianych wyżej osób, odnajdujemy w dokumentach wizytacyjnych z roku 1766 gdzie wpisane zostały 433 dusze. Pod koniec XVII wieku, w roku 1779, wizytator znów podaje tylko przybliżoną liczbę osób wnoszącą pięćset. Tym razem odnosi się ona do wszystkich parafian. Liczba czterystu dziewięćdziesięciu wiernych została zapisana w parafii Dąbie pod datą 1786 i znacząco się nie zmieniła przez kolejne dwa lata. W 1816 liczbę parafian Dąbia Kujawskiego szacowano na około czterystu pięćdziesięciu. Obecnie parafia ma około tysiąca wiernych. Źródła historyczne w tym sprawozdania z wizytacji kościelnych podają następującą listę kapłanów pełniących posługę w parafii Dąbie Kujawskie:
- Jan, pierwszy wymieniony w źródłach pleban, 1516
- Maciej z Kowala, 1577
- Stanisław Ozik, wikariusz, 1584
- Mikołaj Zakwita, wikariusz były zakonnik z Kłodawy, 1594
- Maciej Mszczonowita, komendarz opatrzony komendą, 1598
- Tomasz Grabowski, komendarz, 1639,
- Adam Pijanowski vel Pijański, 1710
- Piotr Paweł Mieszkowski, 1725
- Andrzej Gerałatowski, 1739-1779
- Andrzej Lassota, 1800-1808
- Augustyn Gembicki, 1808-1818
- Stanisław Grotta, kapelan i zastępca, 1820-1822
- Sebastian Cieński, 1822-1832,
- Wojciech Kaniecki, 1833-1834
- Augustyn Szermer, 1834-1835
- Adam Łańcucki, 1835-1838
- Walenty Dębowski, 1838-1841
- Feliks Żmijewski, 1841-1842
- Mateusz Kozierowski, 1842-1847
- Antoni Stobe, 1847-1850
- Józef Marzantowicz, 1850-1852
- Tomasz Katafiaszyński, 1852-1863
- Mikołaj Wachowiak, 1863-1866
- Józef Kędzierski, 1866-1871
- Wiktor Kosmalski, 1871-1873
- Konrad Chęciński, 1873-1877
- Józef Racinowski, 1877-1886
- Wincenty Maciaszek, 1876-1889
- Józef Górzyński, 1889-1890
- Jan Szafrański, 1890-1893
- Wojciech Gniazdowski, 1893-1897
- Kazimierz Gawroński, 1897-1906
- Henryk Koławski, 1906-1910
- Stanisław Kasiński 1910-1917
- Józef Wędrychowski, 1917-1933
- Ludwik Zawadzki,1933-1940
- Józef Iwanicki,1945-1952
- Szczepan Wojtas, 1952-1981
- Kazimierz Marchlewski, 1981-2009
- Ireneusz Sawicki, od 2009
Oprócz kapłanów w parafii w Dąbiu Kujawskim, przez setki lat służbę pełnili wszelkiego rodzaju pomocnicy: kantorzy, organiści czy witrykusi. Księgi wizytacyjne dotyczące okresu od XVI do XIX w następujących latach wspominają takie oto nazwiska:
- 1639, witrykusi Wojciech Prusak i Łukasz Krawiec z Redcza (Sartor)
- 1711, organista Wojciech Romanowski i kantor Jan Ostrowski
- 1725, organista Stefan Koperski a także witrykusi Wawrzyniec „Colonus” i Kazimierz Witek
Na terenie parafii we wszystkich miejscowościach znajdują się krzyże – 8 i figury – 18.
Archiwum parafialne: księgi metrykalne chrztów, małżeństw i zgonów od 1945 r.
Archiwalia parafialne w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku: ABKP Wiz. 2(24); Wiz. 13(74); Wiz. 15(75); Wiz. 15(76); Wiz. 19(80); Wiz. 27(85); Wiz. 39(89); Wiz. 50; Wiz. 55(91); Wiz. 63; Wiz. 67; Wiz. 72; Wiz. 78(383) ABKKal Wiz. 3(386) • A. par. 1(1741-1757); 2(1823-1859); 3(1819-1859) • K. z. 1(1879-1921) AKDWł. par. 46(1922-1936) • M. ochrzcz.: 1826-1842; 1855-1861; 1862-1874; 1868-1878 • M. zaśl.: 1860-1872 • M. zm.: 1809-1878 • M. ochrzcz. i zm.: 1828-1878.
BIBLIOGRAFIA: SGKP, I, s. 917, XV/1, s. 393 • Staroż. Polska, I, s. 286-287 • KZSP, XI, z. 18, s. XXVIII-XXIX, 127-130 • MHDV, XVII, s. 37, 72-73, XX, s. 130-133, XXI, s. 231, XXII, s. 49-51, 175, XXIII, s. 43-44, 90, 120-121 • Kujawski: Repertorium, cz. 1, s. 129-130; cz. 2, z. 1, s. 150-151, 192, 215-216 • RWł 1874, s. 33-34 • Borucki, s. 244 • S. Muznerowski: Dąbie pod Włocławkiem, KDW 6(1912) s. 71-80 • W. Kujawski: Dąbie Kujawskie, ŁB 1986. nr 12. s. 5 • KDW 2(1908), s. 344 • Librowski: Materiały, 39(1979) s. 316-318 • Straty włoch, s. 19 • Budnik: Rzeźba, s. 49-50.
Miejscowości: Dąbie Kujawskie, Agnieszkowo (3 km), Annowo (2), Bodzanowo (3), Dąbie Poduchowne (2), Stok (1-2) – gm. Lubraniec; Borucin (3-5) – gm. Osięciny; Kąkowa Wola (3-5), Kąkowa Wola Parcele (4-6), Redecz Krukowy (2-4) – gm. Brześć Kuj.
Odpust: Św. Jana Marii Vianeya – 04. O8 Uroczystość Świętej Trójcy tradycyjna uroczystość parafialna św. Rocha (niedziela po 16 VIII)
Na cmentarzu spoczywają: ks. Mateusz Kozierowski (+1847), ks. Antoni Stobe (1814-1850), ks. Tomasz Katafjaszyński (+1864), ks. Piotr Wiktor Kosmalski (1809-1873), ks. Kazimierz Marchlewski (1936-2009); ks Tadeusz Walenty Pakulski (1936-2017)
Z parafii pochodzą:
- ks. Leon Dębowski (w. 1944), + ks. Tadeusz Pakulski (w. 1965), ks. Andrzej Walczak (w. 1983), ks. Artur Nowak (w. 1996); ks. Sławomir Polaszek (w. 2002) ks Adam Zieliński (w. 2013)
- br. Fidelis Ignaczak OFM (p.z. 1965);
- Maria (s. Aniela) Marek ZSNM (p.z. 1932),
- Anna (s. Albina) Poturalska ZSNM (p.z. 1960), Jadwiga (s. Konstancja) Nawrocka SSCJ (p.z. 1961), Helena (s. Janina) Nawrocka SSCJ (p.z. 1961),
- Zofia (s. Anzelma) Ciesielska ZSNM (p.z. 1966), Iwona (s. Kamila) Frydryszewska SMMM (p.z. 1998).